BJD czyli TOP MODEL

Jako kolekcjonerka posiadam w swoich zbiorach kilka modeli lalek wyprodukowanych z żywicy syntetycznej poliuretanowej czyli twardego, gęstego tworzywa sztucznego, który w dotyku przypomina porcelanę. Lalki te, zwane BJD, dzięki zastosowanej technice przegubowej „ball-jointed-dolls” są niezwykle mobilne i elastyczne. Ich główne części ciała: ramiona, łokcie, nadgarstki, biodra, kolana i kostki, połączone są ze sobą okrągłymi stawami za pomocą bardzo mocno naciągniętej gumy, co daje im niesamowite możliwości pozowania.

• 

• 

Dollfie i Super Dollfie

Przykładem lalki przegubowej BJD są modele, które narodziły się jako „Super Dollfie” w 1999 r. w japońskiej firmie Volks. Nazwa „Super Dollfie” i jej niższa siostra „Dollfie” są zastrzeżonym znakami towarowymi firmy, ale są one powszechnie i błędnie używane jako nazwa dla wszystkich lalek azjatyckich BJD niezależnie od producenta.

Obecnie lalki tego typu występują w kilku wariantach rozmiarowych i produkowane są głównie w Azji m.in. w Japonii, Korei i Chinach. Trzy najbardziej popularne rozmiary lalek typu BJD to:

• lalka od 23-29 cm wzrostu (skala 1/6) – określana jako „Dollfie”
• lalka ok 60 cm wzrostu (skala 1/3) – zwana także „Super Dollfie” – SD
• lalka ok 42-43 cm wzrostu (skala ¼) – zwana także „Mini Super Dollfie” – MSD

Obecnie na rynku dostępne są też BJD w rozmiarach większych (np. 70 cm) oraz znacznie mniejszych (np. 13 cm).

Azjatyckie BJD przeznaczone są dla dorosłych kolekcjonerów i artystów, a ich ceny wahają się od 100 USD do ponad 1000 USD. Ich modele są bardzo różnorodne, a projekty wahają się od wysoce inspirowanych „anime”, poprzez modele niesamowicie realistyczne, aż po egzemplarze hiperrealistyczne. Budowa tych lalek jest zazwyczaj „anatomicznie poprawna”, choć zdarzają się BJD z nieproporcjonalnie dużymi głowami, oczami i stopami. Istnieją różne typy ciała lalek: męskie i żeńskie, z kilkoma formami i odcieniami skóry, a także specjalna linia wielkości dziecka. Lalki te są w stanie stać samodzielnie, bez stojaka lub innego wsparcia.

• 

• 

Kupując oryginalną „żywicę” na rynku pierwotnym dostajemy możliwość nabycia produkt „czystego”, bez makijażu, peruki, a nawet oczu. Wszystkie podzespoły dobieramy według własnych gustów. Daje nam możliwość dostosowania lalki do własnej wizji, którą ograniczają jedynie posiadane środki finansowe i nasza wyobraźnia.

Trochę o historii lalek typu BJD

Historia lalki przegubowej sięga co najmniej 200 lat p.n.e. Już wtedy starożytni Grecy i Rzymianie wytwarzali je używając do tego celu gliny i drewna.

Współczesne BJD rozpoczęto wytwarzać w Europie Zachodniej pod koniec XIX wieku. Od końca XIX wieku do początku XX wieku, francuscy i niemieccy producenci wytwarzali porcelanowe lalki o zwartych ciałach połączone przegubami kulkowymi wykonanymi z mieszanki miazgi, trocin, kleju i podobnych materiałów. Lalki te mierzyły od 15 do 100 cm, obecnie są one uznawane za kolekcjonerskie antyki.

W latach trzydziestych XIX wieku, niemiecki artysta Hans Bellmer, stworzył lalki naturalnej wielkości z przegubami, przedstawiające młode kobiety.

Bellmer wyprodukował pierwszą swoją lalkę w Berlinie w 1933 roku. Egzemplarz o wysokości ponad 140 cm składał się z torsu wykonanego z włókna lnianego, kleju i gipsu, wyglądającej jak maska głowy wykonanej z tego samego materiału, szklanych oczu i długiej, zaniedbanej peruki. Początkowe jego projekty miały nogi wykonane z mioteł lub prętów. Później artysta wykonywał je z pustych gipsowych odlewów, a kolana, kostki i biodra łączył drewnianymi przegubami kulkowymi. Lalki wykorzystał w swoich pracach fotograficznych i innych surrealistycznych dziełach.

Dopiero pod wpływem twórczości Bellmera oraz bogatej japońskiej tradycji lalek, japońscy artyści zaczęli tworzyć lalki posiadające przeguby kulkowe. Pierwsze modele były zwykle wykonane w całości z porcelany i zazwyczaj bardzo wysokie, sięgały nawet do 120 cm wysokości. Lalki te przeznaczone były wyłącznie na potrzeby związane ze sztuką. Takie egzemplarze kosztują obecnie kilka tysięcy dolarów, a za te starsze modele wykonane przez znanych artystów trzeba zapłacić nawet kilkaset tysięcy dolarów. Społeczność związana z tworzeniem i kolekcjonowaniem lalek artystycznych jest nadal bardzo aktywna w Japonii, a artyści regularnie wydają albumy ze zdjęciami swoich produktów.

Historia komercyjnie produkowanych azjatyckich żywic BJD rozpoczęła się w właśnie w 1999 roku, kiedy to japońska firma Volks stworzyła linię lalek „Super Dollfie”.

Obecnie na rynku jest kilkadziesiąt firm produkujących przegubowe lalki żywiczne. Do najbardziej znanych i popularnych należą: Dollzone i Angell Studio z Chin, Volks z Japonii oraz Custom House, Doll in Mind, Dollshe, Dream of Doll, Elfdoll i Fairy Land z Korei.